تشخیص واریس

واریس یا Varicose veins یک بیماری عروقی است که در اثر آسیب دیدن دریچه های عروق سیاهرگی رخ می دهد. این عارضه در برخی موارد بی خطر می باشد؛ ولی در شرایط خاص اگر تشخیص واریس به موقع انجام نشود، احتمال بروز عوارض خطرناکی مانند مشکلات پوستی، زخم، خونریزی و ایجاد لخته در عروق وجود دارد. بسته به وضعیت بیمار، پزشک ممکن است پس از معاینه، از روش های گوناگونی مانند سونوگرافی کالر داپلر، پلتیسموگرافی و ونوگرافی برای تشخیص محل دقیق واریس استفاده کند.

اهمیت تشخیص صحیح واریس

تشخیص واریس اهمیت زیادی در انتخاب شیوه درمانی و ریشه یابی بیماری دارد. آزمایش ها و تست های تشخیصی واریس در موارد زیر به پزشک کمک خواهند کرد.

شناسایی رگ های واریسی و معیوب
مشخص کردن علت ضعیف بودن گردش خون
شناسایی مناطق دارای جریان خونی معکوس
انتخاب شیوه درمانی مناسب مانند اسکلروتراپی، لیزر درمانی و جراحی

روش های تشخیص بیماری واریس

برای تشخیص واریس، پزشک از تکنیک ها و روش های گوناگونی بسته به وضعیت شما استفاده می کند. در اینجا به بررسی شیوه های تشخیص بیماری واریس می پردازیم.

1. معاینه رگ های واریسی توسط پزشک

در اولین مرحله پزشک برای تشخیص واریس سوابق بیمار را بررسی می کند و از شما درباره زمان بروز علائم، شدت و نحوه تکرار آن سوال خواهد کرد. در صورتی که سابقه ترومبوز وریدی عمقی (DVT) دارید، حتما با پزشک مطرح کنید. هرگونه تغییر رنگ پوست، برجستگی رگ ها، تورم و درد با معاینه بصری یا لمس قسمت های مشکوک مورد بررسی قرار می گیرد.

2. پلتیسموگرافی برای بیماران واریسی

پلتیسموگرافی یکی از روش های تشخیص بیماری واریس می باشد که بیشتر برای ارزیابی عملکرد رگ ها در اندام تحتانی توسعه یافته است. این دستگاه، برای کمک به تشخیص و بررسی روند بهبود بیماری های پیچیده، در زمانی که ناهنجاری های متعددی شناسایی شوند مفید خواهد بود؛ ولی بسیاری از متخصصین خبره از آن به صورت سرپایی و داخل مطب استفاده می کنند. به دلیل بکارگیری از این تکنیک به صورت سرپایی و داخل مطب، هزینه استفاده از آن برای بیماران بسیار کمتر خواهد بود. امروزه با توجه به روی کار آمدن شیوه های ساده تر مانند سونوگرافی داپلر، استفاده از این ابزار کمرنگ شده است.

انواع روش های پلتیسموگرافی

برای استفاده از تکنیک های پلتیسموگرافی از موارد زیر استفاده می شود.

SGP: پلتیسموگرافی با فشار سنج
IPG: پلتیسموگرافی امپدانس
PPG: فوتوپلتیسموگرافی
APG: پلتیسموگرافی هوا

کاربردهای پلتیسموگرافی واریس

تست عملکرد پمپ عضلانی ساق پا در جلو راندن خون درون رگ ها
مکمل سونوگرافی داپلکس برای بیماران مبتلا به واریس پیشرفته
بررسی رفلاکس سیستم وریدی در قسمت های مختلف بدن
شناسایی موانع موجود در مسیر سیاهرگ ها

3. سونوگرافی کالر داپلر وریدی

یکی از تکنیک های خاص و کاربردی برای تشخیص واریس، استفاده از سونوگرافی داپلر است. در سونوگرافی کالر داپلر وریدی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای بررسی جریان خون در سیاهرگ ها استفاده می شود. عملکرد نامناسب دریچه های وریدی، انسداد یا جریان خون غیرطبیعی در رگ ها با استفاده از این روش قابل تشخیص می باشد.

نحوه انجام سونوگرافی داپلر واریس

بسته به موقعیت ناحیه مشکوک به واریس، تکنسین از شما می خواهد دراز کشیده یا بنشینید.
برای انتقال بهتر امواج صوتی، ژل مخصوص به پوست مالیده می شود.
تکنسین دستگاه را روی پوست حرکت می دهد تا امواج صوتی به درون رگ ها فرستاده شوند.
بازتاب امواج صوتی از بدن، تصویری متحرک از جریان خون را درون مانیتور نمایش می دهد.
انجام آزمایش داپلر واریس معمولا بین 20 تا 45 دقیقه زمان می برد.

4. ونوگرافی رزونانس مغناطیسی

ونوگرافی با نام اختصاری MRV، یکی دیگر از روش های تشخیص واریس است که در آن تصاویر و فیلم هایی با کمک ماده حاجب و اشعه ایکس از بدن گرفته می شود. در این روش از یک آهنربای بزرگ، مانیتور و فرکانس های رادیویی استفاده می گردد. در ونوگرافی رزونانس مغناطیسی رنگ کنتراست به شکل مات در تصویر اشعه ایکس به پزشک نمایش داده خواهد شد.

نحوه انجام ونوگرافی برای تشخیص

ابتدا بی حسی موضعی به پشت زانو یا کشاله ران زده می شود.
تکنسین آنژیوکت مخصوص ونوگرافی را وارد سیاهرگ می کند.
ماده حاجب به درون رگ بیمار تزریق می شود.
با تصویربرداری و گرفتن فیلم از درون رگ ها، هرگونه تنگی، گشادی یا انسداد وریدها تشخیص داده خواهد شد.
معمولا بیمار برای انجام این تست تشخیص به مدت 6 ساعت بستری خواهد بود.

ونوگرافی برای چه افرادی مناسب است؟

در صورتی که معاینه و سونوگرافی داپلر برای تشخیص واریس کافی نباشد، پزشک ممکن است از ونوگرافی برای بررسی دقیق تر استفاده کند. بیماران دارای مشکلات شدید مانند تورم یا زخم، افرادی با سابقه لختگی خون در گذشته و افراد مشکوک به مشکلات سیاهرگی در لگن کاندیدای احتمالی این روش هستند.

5. تست ترندلنبرگ برای تشخیص واریس

در گذشته برای بررسی عملکرد دریچه های سیاهرگی در معاینه بالینی، از تست ترندلنبرگ استفاده می شد؛ ولی امروزه سونوگرافی جایگزین آن شده است.

روش انجام آزمایش ترندلنبرگ واریس

ابتدا باید طاق باز بخوابید و پای مورد آزمایش را بالا بیاورید.
تکنسین یک شریان بند دور کشاله ران شما می بندد.
در حینی که در حال بلند شدن به حالت ایستاده هستید، وضعیت پر شدن سیاهرگ بررسی می شود.
اگر زمانی که شریان بند هنوز بسته است، حداقل 30 ثانیه طول بکشد تا سیاهرگ پر از خون شود، یعنی رگ ها واریسی نیستند.
در صورتی که با بلند شدن، سیاهرگ به سرعت پر از خون شود یا با باز شدن شریان بند، رگ در مدت بسیار کوتاهی پر از خون شود، به معنی واریسی بودن سیاهرگ است.

6. آزمایش تصویربرداری خاص برای واریس

اکثر بیماران برای تشخیص واریس نیازی به استفاده از دستگاه های تصویربرداری خاص ندارند؛ ولی در برخی از موارد پیشرفته مانند بیماران مشکوک به مشکلات وریدی ناحیه لگن یا سیاهرگ ایلیاک یا قبل از جراحی های پیشرفته درمان واریس، پزشک ممکن است از روش های زیر کمک بگیرد.

کنتراست ونوگرافی
ام آر آی
سی تی اسکن

چه کسی باید برای تشخیص واریس اقدام کند؟

در صورتی که به هریک از علائم زیر مبتلا هستید، بهتر است برای تشخیص واریس به پزشک مراجعه کنید.

تورم در پاها
احساس درد یا سنگینی در پا
تیرگی پوست در نزدیکی مچ پا
احساس سفتی در پا
مشاهده رگ های پیچ خورده و برآمده در پاها

بعد از آزمایش چه اقدامی انجام دهیم؟

در صورتی که بیماری واریس توسط پزشک تایید شود، متخصص ممکن است هریک از روش های زیر را برای بهبود علائم و درمان به شما توصیه کند. راهکار مناسب برای درمان واریس براساس نوع و شدت بیماری متفاوت خواهد بود.

استفاده از جوراب های واریس برای بهبود گردش خون
اسکلروتراپی برای از بین بردن رگ های واریسی با تزریق دارو
لیزر درمانی یا رادیو فرکوئنسی برای درمان وریدهای واریسی
جراحی واریس برای بیماران دارای شرایط خاص

هزینه تشخیص واریس

هزینه تشخیص رگ های واریسی بسته به تکنیک به کار رفته متفاوت است؛ پلتیسموگرافی در کلینیک انجام می شود و هزینه آن در کلینیک فوق تخصصی واریس دکتر طاهری، برای سال 1403، 200 هزار تومان است؛ ولی چنانچه نیاز به تشخیص با سونوگرافی باشد، هزینه آن بسته به محل انجام آن و نوع سونوگرافی تجویز شده متفاوت خواهد بود. کلینیک دکتر طاهری طرف قرارداد با تمامی بیمه ها از جمله نیروهای مسلح، تامین اجتماعی و… است و نباید نگرانی بابت هزینه های تشخیص داشته باشید.

سوالات متداول تشخیص واریس

۰۱آیا آزمایش داپلر برای تشخیص واریس درد دارد؟

خیر. سونوگرافی داپلر یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است؛ فقط احتمال دارد در هنگام حرکت ابزار روی پوستتان، کمی احساس فشار داشته باشید.

۰2برای آزمایش واریس چه لباسی بپوشم؟

بهتر است در روز آزمایش از لباس های گشاد و راحت استفاده کنید.

۰3آیا روش های تشخیص واریس دقیق هستند؟

با توجه به پیشرفت ابزارهای تشخیص واریس در دنیای امروز، می توان از سونوگرافی داپلر، داپلکس و ونوگرافی رزونانس مغناطیسی به عنوان روش های دقیق و مناسب برای بررسی این بیماری یاد کرد.

۰4آیا تشخیص واریس با آزمایش خون ممکن است؟

خیر. بیماری واریس تنها با استفاده از آزمایش خون قابل تشخیص نیست؛ ولی ممکن است پزشک برای بررسی علائم و بیماری های زمینه ای فرد از این آزمایش استفاده کند.

۰5آیا برای تشخیص دقیق واریس باید سی تی اسکن انجام دهیم؟

با توجه به پیشرفت دستگاه و ابزارهای مربوط به واریس، احتمال نیاز به سی تی اسکن برای تشخیص واریس بسیار کم خواهد بود؛ ولی ممکن است در شرایط خاص پزشک این آزمایش را تجویز کند.

۰6آیا MRI به تشخیص واریس کمک می کند؟

MRI می تواند به تشخیص واریس کمک کند؛ ولی استفاده از آن برای این بیماری مرسوم نیست.