آیا واریس واژن در دوران حاملگی خطرناک است؟ خطرات واریس واژن در بارداری چیست؟ واریس واژن یا تناسلی به خودی خود برای مادر یا جنین نگران کننده نیست و خطر ندارد. این عارضه مشکلی در فرایند زایمان هم به وجود نمی آورد. فقط در شرایط وجود رگ های واریسی بزرگ و مسدود شده، احتمالا زایمان طبیعی فرد با درد زیاد همراه است. تشکیل لخته خون و خونریزی از وریدهای واریسی و عفونت یا التهاب آنها از جمله خطرات و عوارضی هستند که در نتیجه بروز واریس تناسلی گزارش شده است.
واریس واژن چیست؟
واریس واژن یا ولوور (Vulvar Varicosities)، سیاهرگ های واریسی در سطح بیرونی اندام تناسلی زنان هستند. این عارضه تورم و بروز برآمدگی هایی بنفش یا آبی رنگ در لبه های خارجی واژن است که در نتیجه تجمع خون در رگها ایجاد می شود. در این حالت به دلیل ضعیف شدن دریچه وریدها، رگ توانایی لازم برای ارسال خون از این ناحیه به قلب را ندارد؛ در نتیجه در خون در عروق واژن تجمع یافته و باعث درد و ناراحتی آن می شود.
آیا واریس واژن خطرناک است؟
واریس واژن در بارداری عارضه ای نسبتا شایع در بین خانم هاست و جای نگرانی ندارد. این عارضه مشکلی در فرایند زایمان هم به وجود نمی آورد و معمولا طی شش هفته تا شش ماه پس از تولد نوزاد از بین می رود. البته در برخی از خانم ها این مشکل بعد از زایمان هم باقی می ماند.
عوارض و خطرات واریس واژن در بارداری
وریدهای واریسی واژن در بارداری خطر قابل توجهی برای مادر یا جنین ندارند. به ندرت ممکن است اتفاق بیفتد که این رگ ها در طی زایمان طبیعی خونریزی کنند. حتی در صورت خونریزی امکان کنترل آن وجود دارد. از جمله خطراتی که ممکن است در اثر این عارضه در دوران بارداری ایجاد شود زایمان طبیعی سخت با درد زیاد است که آن هم تحت شرایطی که رگ های واریسی بزرگ و انسدادی باشند ایجاد می شود. در این وضعیت ممکن است پزشک سزارین را جایگزین زایمان طبیعی کند. البته نباید عوارض و مشکلات این عارضه را نادیده گرفت:
- درد و فشار ناحیه واژن در زمان ایستادن و یا نشستن ها طولانی مدت
- درد ناحیه لگن و کاهش جریان خون این ناحیه
- خارش پوست در ناحیه واژن
- عفونت یا التهاب وریدهای واریسی شده
- تشکیل لخته خون
علت بروز وریدهای واریسی واژن در حاملگی
واریس واژن در بارداری به دلیل تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی بدن در این دوره ایجاد می شود. از مهم ترین این تغییرات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بزرگ شدن رحم
- افزایش حجم خون در گردش
- افزایش سطح هورمون پروژسترون
به دلیل افزایش حجم خون و از سویی بزرگ شدن رحم در این دوران، فشار زیادی به وریدهای لگن و واژن وارد می شود که منتج به تورم و انباشتگی خون در رگ ها و درد واژن می گردد. این وضعیت همچنین گردش خون در این ناحیه را دشوار می سازد. تغییرات هورمونی این دوران نیز با شل کردن دیواره رگ ها از دیگر دلایلی است که افراد را مستعد ابتلا به این عارضه می کند.
علائم واریسی شدن عروق واژن
خطرات واریس واژن در بارداری را می توان تا حد زیادی با شناسایی علائم آن کاهش داد. گرچه واریسی شدن عروق ناحیه واژن در برخی خانم ها بدون نشانه است، اما در برخی دیگر با این علائم همراه است:
- درد در ناحیه کمر
- دفع مکرر ادرار
- سوزش و خارش وریدهای واریسی
- درد در روابط جنسی و یا دوران قاعدگی
- تورم و سنگینی در ناحیه واژن
- حساسیت بیشتر در ناحیه دستگاه تناسلی
درمان خانگی واریس واژن
روش های خانگی از درمان های اولیه واریس ناحیه واژن هستند. توجه به این روش ها و تداوم در انجام آنها می تواند شدت علائم واریسی شدن وریدهای ناحیه واژن را کاهش دهد:
- کمپرس سرد یا درمان واریس با آب سرد
- بالا بردن پاها هنگام استراحت
- عدم نشستن طولانی مدت
- تغییر پوزیشن بدن حین خواب یا نشستن
- انجام تمرینات مخصوص عضلات کف لگن
- استفاده موضعی از گیاه آلوئه ورا یا نارون کوهی
سایر روش های درمانی واریس تناسلی در حاملگی
در افرادی که واریسی شدن وریدهای واژن پس از زایمان ناپدید نشود، نارسایی وریدی وجود دارد. در این گروه، روش های خانگی برای درمان عملکرد مفیدی ندارند. در چنین شرایطی برای کاهش علائم و خطرات واریس واژن در بارداری باید از سایر روش های درمانی بهره مند شد:
- لیزر درمانی
- آر اف
- اسکلروتراپی
- جوراب های فشاری
لیزر درمانی
لیزر روش درمانی موثری برای از بین بردن رگ های واریسی است. در این روش کم تهاجم از فیبرهای نازک لیزر برای کوچک شدن و انسداد رگ های واریسی استفاده می شود. این درمان نیاز به بیهوشی یا برش جراحی ندارد.
رادیو فرکانسی (RF)
آر اف مانند لیزر از روش های درمان رگ های واریسی با حداقل تهاجم است. در این روش بریدگی کوچک در زیر یا بالای زانو ایجاد و با استفاده از انرژی ریز امواج دیواره سیاهرگ های واریسی گرم و جریان خون در آنها مسدود می شود. در مقابل، خون در رگ های سالم اطراف این سیاهرگ ها جریان پیدا می کند
اسکلروتراپی
اسکلروتراپی روشی است که در آن از تزریق یک ماده شیمیایی مخصوص به داخل ورید واریسی استفاده می شود. این ماده به پوشش داخلی رگ آسیب و باعث بسته شدن آن می گردد.
پوشیدن جوراب های فشاری
جوراب یا گن های فشاری از روش های ضروری برای درمان عارضه مورد بحث هستند. این البسه مخصوص ضمن ایجاد فشار مستقیم به رگ های واریسی واژن، مانع از تورم آنها می شود و به جریان خون در ناحیه لگن و واژن کمک می کند.
پیشگیری از واریس واژن با چند توصیه کاربردی
جهت پیشگیری از بروز و کاهش خطرات واریس واژن در بارداری توجه به این راهکارها مفید خواهد بود:
- خوابیدن به سمت چپ بدن (در این وضعیت فشار کمتری به بزرگ سیاهرگ زیرین وارد می شود)
- قرار دادن بالش زیر پاها و پشت کمر در زمان خواب
- خودداری از ایستادن یا نشستن های طولانی مدت
- قرار دادن زیرپایی در هنگام نشستن پشت میز
- انجام فعالیت پیاده روی و شنا جهت بهبود گردش خون
- رعایت رژیم غذایی متعادل برای جلوگیری از چاقی (مصرف مواد غذایی دارای فیبر)
در پایان، واریس واژن در حاملگی و خطرات آن
واریس واژن یا تناسلی در بارداری به علت تغییرات هورمونی، افزایش حجم خون و فشار بر وریدهای ناحیه واژن و لگن ایجاد می شود. این اختلال با علائمی چون سوزش وریدهای واریسی، تورم، درد در ناحیه واژن و کمر و دفع مکرر ادرار همراه است. خطرات واریس واژن در بارداری نگران کننده نیست. درد زیاد در حین زایمان طبیعی، لخته شدن خون و خونریزی از وریدهای آسیب دیده برخی از خطرات گزارش شده مربوط به این عارضه هستند. در شرایط خفیف عارضه، انجام روش های خانگی مانند کمپرس سرد، بالا نگهداشتن پاها و عدم نشستن یا ایستادن های طولانی مدت علائم آن را کاهش می دهد. اما در شرایط حاد، درمان هایی مانند لیزر، اسکلروتراپی و آر اف گزینه های کارامدتری هستند. اگر به این عارضه مبتلا هستید، به کلینیک تخصصی واریس در مشهد مراجعه کنید.
سوالات متداول
چه عواملی خطر ابتلا به واریس واژن در بارداری را افزایش می دهد؟
سابقه خانوادگی ابتلا به واریس، اضافه وزن، حاملگی چند قلو و افزایش سن خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می دهد.
آیا علائم واریس واژن پس از زایمان از بین می رود؟
واریس واژن دائمی نیست و معمولا علائم آن پس از زایمان ناپدید می شود. البته ممکن است در برخی خانم ها طی بارداری های بعدی رگهای واریسی دردناک تر شوند و آنها این عارضه را با شدت بیشتری تجربه کنند.
در صورت داشتن واریس واژن می توان زایمان طبیعی کرد؟
پاسخ این سوال به حجم و سایز رگ های صدمه دیده بستگی دارد. در شرایطی که سایز آنها بزرگ نباشد و ورودی واژن را نبسته باشند زایمان طبیعی امکانپذیر است.
